Ελλάδα – Ιταλία: Ένας κοινός αναπτυξιακός βηματισμός για το μέλλον των περιοχών μας
του Ευάγγελου Αλεξανδρή Ανδρούτσου
Εδώ και σαράντα πέντε χρόνια υπηρετώ την ελληνοϊταλική συνεργασία με πίστη, συνέπεια και βαθιά προσωπική αφοσίωση. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 μέχρι σήμερα είδα, έζησα και συμμετείχα σε πολλές εκατοντάδες πρωτοβουλίες που απέδειξαν ότι Ελλάδα και Ιταλία, δύο χώρες που μοιράζονται κοινή ιστορική μνήμη και μεσογειακή ταυτότητα, μπορούν να προχωρήσουν μαζί – όχι απλώς με πολιτιστικές ανταλλαγές, αλλά με ένα συνολικό μοντέλο ανάπτυξης, βασισμένο στη συμπληρωματικότητά τους.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι δύο χώρες καλούνται να συντονίσουν τις δυνάμεις τους σε όλους τους τομείς που διαμορφώνουν την ποιότητα ζωής: κοινωνία, παιδεία, περιβάλλον, πολιτισμός, οικονομία, διατροφή, άσκηση, καλοζωία, βιώσιμος τουρισμός, περιφερειακή ανάπτυξη… Σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, ο ΕλληνοΪταλικός Σύνδεσμος που έχω την τιμή να εκπροσωπώ, συνεχίζει να λειτουργεί ως σταθερός πυλώνας συνεργασίας, θεωρητικός και πρακτικός ταυτόχρονα αλλά και ιστορική μνήμη της διακρατικής συνεργασίας.
Γεωγραφική συμπληρωματικότητα: Ένα ανεκμετάλλευτο ευρωπαϊκό κεφάλαιο
Ελλάδα και Ιταλία διαθέτουν περιοχές με εντυπωσιακές ομοιότητες:
νησιωτικοί κόσμοι με κοινές μεσογειακές ρίζες, παράκτιες ζώνες με κοινά περιβάλλοντα, ορεινές κοινότητες με παρόμοια κοινωνιολογικά και παραγωγικά χαρακτηριστικά.
Περιοχές για παράδειγμα όπως:
οι Κυκλάδες και η Σαρδηνία, νησιωτικές περιοχές
η Πελοπόννησος και η Τοσκάνη, κεντρική Ιταλία
η Κρήτη και η Σικελία, νότια σύνορα της Ευρώπης
η Ήπειρος και η Καλαβρία, γειτονικά βουνά και κοινοί πληθυσμοί
τα Επτάνησα και η Απουλία…
αποτελούν φυσικά “δίδυμα” γεωγραφικών και κοινωνικών συστημάτων. Η Ευρώπη πλέον αναζητά τέτοιες διακρατικές συνεργασίες, διότι γνωρίζει ότι η περιφερειακή επικουρική αποκεντρωμένη ανάπτυξη επιτυγχάνεται όταν κοινότητες με παρόμοιες ανάγκες μοιράζονται πρακτική γνώση, τεχνολογία, εκπαιδευτικές εμπειρίες και βιώσιμα μοντέλα. Γι’ αυτό το 40% των ευρωπαϊκών αναπτυξιακών πόρων προσφέρεται απευθείας από τις Βρυξέλλες στους τοπικούς φορείς χωρίς την παρεμβολή κυβερνητικών οργάνων συντονισμού. Κάτι που η Ελλάδα δεν καταφέρνει να διεκδικήσει αφήνοντας το δικό της μερίδιο ως πλεόνασμα αναδιανομής σε χώρες όπως Ισπανία Πολωνία Κροατία και άλλες.
Η μεθοδολογία που προτείνω: από την παρατήρηση στη σύμπραξη
Μετά από 45 χρόνια συνεχούς δράσης, έχω αναπτύξει μια ολοκληρωμένη συμβουλευτική προσέγγιση που στηρίζεται σε έξι άξονες:
1. Συγκριτική χαρτογράφηση περιοχών
Αναλύουμε τα κοινά στοιχεία δύο περιοχών και τα μετατρέπουμε σε στρατηγική ταυτότητα. Αν για παράδειγμα η ορεινή Ήπειρος παράγει ξυλεία και η Απουλία διαθέτει βιομηχανία και βιοτεχνία παραγωγής ξύλινων επίπλων, η συμπληρωματικότητα είναι προφανής.
2. Κοινό branding και τουριστικό μάρκετινγκ
Όχι μεμονωμένοι προορισμοί αλλά «μεσογειακά δίδυμα» που μοιράζονται αξίες, ιστορία, εμπειρίες, οικονομικές δυνατότητες.
3. Ολοκληρωμένη ανάπτυξη πέρα από τον τουρισμό
Παιδεία, κοινωνική συνοχή, περιβάλλον, γαστρονομία, υγεία και ευεξία μπαίνουν σε ενιαίο σχέδιο.
4. Συμμετοχή φορέων σε ισότιμη βάση
Δήμοι, επιμελητήρια, εκπαιδευτικά ιδρύματα, πολιτιστικοί και επαγγελματικοί φορείς συμμετέχουν ισότιμα.
Ο Σύνδεσμος εγγυάται ότι καμία πλευρά δεν επιβάλλεται στην άλλη.
5. Μνημόνια συνεργασίας & αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων
Interreg, Erasmus+, Creative Europe, Horizon, LEADER/CLLD, COSME.
Οι συνεργασίες γίνονται θεσμικές και διαρκείς, όχι περιστασιακές.
6. Παρακολούθηση, μετρήσεις, αξιολόγηση
Κάθε πρόγραμμα συνοδεύεται από δείκτες προόδου για κοινωνία, περιβάλλον και οικονομία.
Με αυτή τη μεθοδολογία, η συνεργασία αποκτά θεμέλιο, συνέχεια και προοπτική – όχι φωτοβολίδες εντυπώσεων.
Η Ευρώπη προσφέρει ευκαιρίες· εμείς οφείλουμε να προσφέρουμε όραμα
Οι σημερινές ευρωπαϊκές πολιτικές δεν ζητούν απλώς προτάσεις.
Ζητούν ώριμες, δομημένες συνεργασίες που ενώνουν λαούς, οικονομίες και πολιτισμούς.
Γι’ αυτό πιστεύω ότι η ελληνοϊταλική συνεργασία πρέπει να περάσει στο επόμενο πιο ποιοτικό στάδιο:
Ευρωπαϊκά προγράμματα για περιφερειακή ανθεκτικότητα
Εκπαιδευτικά δίκτυα σχολείων και πανεπιστημίων
Κοινές πολιτιστικές διαδρομές και φεστιβάλ, μαθητικά συμπόσια, διασχολικές εργασίες.
Συνεργασία σε αγροδιατροφή υψηλών προδιαγραφών και πιστοποίηση προϊόντων
Πρωτοβουλίες για υγεία, άσκηση, ευεξία και «καλοζωία»
Κοινή αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κινδύνων
Προγράμματα κοινωνικής συνοχής και ενδυνάμωσης νέων
Είναι η στιγμή να διεκδικήσουμε μαζί έναν «μεσογειακό δρόμο προόδου», που θα ενώνει κοινότητες και όχι απλώς κυβερνήσεις.
Ο ρόλος του ΕλληνοΪταλικού Συνδέσμου
Ο Σύνδεσμός μας έχει κλείσει επιτυχώς δεκαετίες δράσης και παραμένει ένας από τους σταθερότερους θεσμούς πολυεπίπεδης και πλουραλιστικής συνεργασίας.
Δεν περιορίζεται σε εκδηλώσεις· παράγει σκέψη, προτάσεις, δράση.
Συντάσσουμε στρατηγικά σχέδια.
Ενώνουμε φορείς.
Υποστηρίζουμε δήμους, επιχειρήσεις, εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Συνοδεύουμε την προσπάθεια από την ιδέα έως την υλοποίηση.
Παρέχουμε τεχνογνωσία που πηγάζει από δεκαετίες πρακτικής παρουσίας και ανθρωποκεντρικής μεθοδολογίας.
Σε μια εποχή όπου απαιτούνται ρεαλιστικές λύσεις, με βαθιά γνώση των τόπων, των τοπικών κοινωνιών και των ειδικών προβλημάτων κάθε περιοχής, ο Σύνδεσμος αποτελεί αξιόπιστο συνομιλητή και πρακτικό σύμβουλο.
Προσωπικό μήνυμα προς τον ελληνοϊταλικό κόσμο
Μετά από 45 χρόνια σε αυτό το πεδίο, γνωρίζω βαθιά ότι η συνεργασία δεν χτίζεται με λόγια· χτίζεται με ανθρώπους.
Με ανθρώπους που συναντιούνται, συζητούν, οραματίζονται και τολμούν.
Ελλάδα και Ιταλία μπορούν να περπατήσουν μαζί σε έναν κοινό βηματισμό προόδου:
έναν βηματισμό που αγκαλιάζει την παιδεία, την καλλιέργεια, την ποιότητα ζωής, την δημιουργικότητα και τον τουρισμό όχι ως εμπόρευμα, αλλά ως πολιτισμική εμπειρία και μέσο ανάπτυξης.
Είμαι έτοιμος – ως σύμβουλος, ως κοινωνιολόγος, ως άνθρωπος – να
στηρίξω κάθε περιοχή, κάθε φορέα, κάθε κοινότητα που θέλει να συμμετάσχει σε αυτό το μεγάλο ευρωπαϊκό ταξίδι.
Το μέλλον είναι κοινό.
Αρκεί να το δημιουργήσουμε μαζί.
